04.09.2010
Roni Margulies
Δυό φορτηγά συμμορίτες
Σήμερα δίνω τον λόγο σε ένα αναγνώστη της Ταράφ:
“Σήμερα το πρωί διάβασα το άρθρο σας με τίτλο ‘Ο Ενθουσιασμός της Εθνικής Επετείου’ και κατάλαβα ότι περάσατε τις διακοπές της Επετείου της Νίκης της 30ης Αυγούστου στην Μποζτζάαντα [Σ.τ.Μ: Τένεδο]. Κι εμείς ήμασταν οικογενειακώς στην Γκιοκτσέαντα [Σ.τ.Μ: Ίμβρος].
Και τα δύο είναι νησιά των Ρωμιών οι οποίοι παλιά αποτελούσαν την πλειοψηφία του πληθυσμού και αργότερα ως αποτέλεσμα κρατικών πολιτικών εκδιώχθηκαν από την Τουρκία. Τουλάχιστον σήμερα γίνονται και κάποιες καλοπροαίρετες αν και περιορισμένες προσπάθειες προκειμένου να έρθει πίσω τουλάχιστον ένα τμήμα των Ρωμιών και να διεκδικήσουν τις περιουσίες τους.
Υπάρχουν Ρωμιοί που παλαιότερα ήταν κάτοικοι Τουρκίας οι οποίοι έρχονται στον νησί και περνούν τις καλοκαιρινές τους διακοπές και προσπαθούν να ξαναζωντανέψουν τα παλιά τους χωριά. Μιλήσαμε με μερικούς από αυτούς. Οι συνθήκες είναι πολύ δύσκολες. Εάν το κράτος θέλει πραγματικά να κάνει κάτι χειροπιαστό σε αυτό το θέμα πρέπει να υποστηρίξει τους Ρωμιούς που επιστρέφουν στην Τουρκία. Αλλά το σημαντικότερο είναι να πραγματοποιηθεί μία ριζική αλλαγή νοοτροπίας.
Κι εμείς ζήσαμε όλοι μαζί τον «Ενθουσιασμό της Επετείου» στις 30 Αυγούστου στην Γκιοκτσέαντα. Και ιδιαίτερα οι Ρωμιοί του νησιού!
Αρχικά έπαιξαν το εμβατήριο «μεχτέρ» [Σ.τ.Μ: εμβατήριο των γενίτσαρων του Οθωμανικού στρατού] το οποίο δεν κατάλαβα τι σχέση είχε με την Επέτειο της Νίκης, κατόπιν ξεκίνησε η επίσημη παρέλαση. Το σύνταγμα καταδρομέων πέρασε με βηματισμό συνοδεία εμβατηρίων με όλα τα οχήματα και τα εξαρτήματά του. Όταν τους είδα σκέφθηκα: «ʼραγε αυτή η επέτειος δεν μπορεί να γιορτάζεται με διαφορετικό τρόπο;». Φερ’ ειπείν ένα Ρωμέϊκο συγκρότημα παραδοσιακών χωρών, ντυμένο στα λευκά, με στεφάνια ελιάς στο κεφάλι που συμβολίζουν την ειρήνη να χορέψει συρτάκι. Κατόπιν ένα Τουρκικό συγκρότημα παραδοσιακών χωρών να βγει και αντί του ήχου της μπότας, του στρατιωτικού βήματος και του «χράπ-χρούπ» να γιορτάσουμε την 30η Αυγούστου με χορό και μουσική όλοι μαζί, όλος ο λαός του νησιού, δεν θα ήταν πιο σωστά;
Τι προσπαθεί άραγε να αποδείξει το κράτος βάζοντας το σύνταγμα καταδρομέων να περάσει με στρατιωτικό βηματισμό από την πλατεία του νησιού;
Μία ημέρα νωρίτερα, ενώ γυρνούσα στο νησί είχα απορήσει όταν διάβασα πάνω σε ένα κτίριο μία πινακίδα που έγραφε: «Συγκρότημα Μεχτέρ της Γκιοκτσέαντα». Όταν την επομένη κατά τη διάρκεια της τελετής άκουσα ηχογραφημένο το εμβατήριο του «μεχτέρ» κατάλαβα ποιος είναι ο σκοπός. ʼρα, τα επόμενα χρόνια κατά την διάρκεια της επίσημης παρέλασης στο νησί θα παρελάσει και συγκρότημα εμβατηρίων «μεχτέρ».
Το απόγευμα επισκεφθήκαμε τα Ρωμέϊκα χωριά. Πήγαμε να φάμε μαλεμπί με χιώτικη μαστίχα στο μαγαζί του «Μπάρμπα Γιώργου» το οποίο είναι φημισμένο στο νησί και να πιούμε στο πλαϊνό μαγαζί τον «καφέ της μαντάμ χτυπημένο στο γουδί». Ο οδηγός του γκρουπ μας προειδοποίησε λέγοντας ότι ο Μπάρμπα Γιώργος είναι ένας ανάποδος γέρος, ότι δεν δέχεται γκρουπ και πως διώχνει κι αυτούς που έρχονται.
Όταν είδα τον Μπάρμπα Γιώργο άρχισα να καταλαβαίνω την ψυχική κατάσταση του ανθρώπου. Ένας καλοστεκούμενος γέρος που έχει περάσει τα ενενήντα. Ποιος ξέρει τι έχουν δει εκείνα τα μάτια, τι έχουν ακούσει εκείνα τ’ αυτιά, τι καταπιέσεις έχει βιώσει εκείνο το σώμα;
Τελικά, ο Μπάρμπα Γιώργος μας έδιωξε κι εμάς! Μερικοί από εμάς του εναντιώθηκαν και φιλονίκησαν μαζί του. Στην πραγματικότητα λίγη κατανόηση θα μπορούσε να είχε λύσει όλα τα προβλήματα.
Κατά την επιστροφή, ο οδηγός του γκρουπ μας που ήταν από την Ορντού [Σ.τ.Μ.: Τα Κοτύωρα του Πόντου] μιλούσε με τον Κούρδο οδηγό ενός άλλου γκρουπ. Η συζήτηση ήρθε και κατέληξε στη συμπεριφορά του Μπάρμπα Γιώργου.
Ο δικός μας από την Ορντού να λέει: «Να φύγουνε να χαθούνε από αυτό τον τόπο» κι ο Κούρδος οδηγός να τον υποστηρίζει. Μετά αρχίζει να μιλάει ο Κούρδος οδηγός: «Τι δουλειά έχουν αυτοί εδώ, να πάνε στον δικό τους τον τόπο».
Τελικά ο δικός μας ο οδηγός από την Ορντού είπε κάτι που ανταποκρινόταν στο νόημα και τη σημασία της ημέρας αυτής: «Αν φέρουμε σ’ αυτό το νησί δυο φορτηγά συμμορίτες από τα δικά μας τα μέρη δεν θα μείνει ούτε ένας Ρωμιός». Κι ο Κούρδος οδηγός τον υποστήριξε.
Δεν άντεξα και μπήκα στην συζήτηση. Λέω στον Κούρδο τον οδηγό: «Εσύ είσαι Κούρδος δεν είναι;». -«Ναι, αμπί [Σ.τ.Μ.: Τιμητική προσφώνηση: φίλε, αδερφέ]» μου λέει. -«Από πού είσαι;» -«Από την Ούρφα, το Σίβερεκ». Δείχνοντας τον άλλο οδηγό: «Αυτός ο φίλος είναι από την Ορντού, μπορεί να μην καταλαβαίνει. Αλλά εσύ είσαι Κούρδος, κι απ’ τον δικό σου τον τόπο διώχτηκαν οι άνθρωποι, εκκενώθηκαν χωριά, οι άνθρωποι εκδιώχθηκαν και εξαναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν από την ίδια τους την πατρίδα, δεν είναι;» -«Ναι, αμπί». «Καλά, πώς ήταν καλά ήταν όλα αυτά που έγιναν; Σου άρεσαν;» Καμία απάντηση. «Τώρα γιατί εσύ υποστηρίζεις μία πρακτική η οποία εφαρμόστηκε στο δικό σου το λαό και εξαιτίας της υπέφεραν πολλοί από εσάς, να εφαρμοστεί σε μια χούφτα Ρωμιούς στο νησί; Αυτός από την Ορντού, επειδή δεν έχει ζήσει τα γεγονότα, μπορεί να μην νιώθει το ίδιο, αλλά εσύ είσαι Κούρδος, εσύ θα έπρεπε να το καταλαβαίνεις και να το νιώθεις καλύτερα κι από εμένα». Καμία απάντηση, έμεινε με σκυμμένο το κεφάλι.
Έτος 2010 και η λογική είναι όπως 50 χρόνια πριν, να φέρουμε δυο φορτηγά συμμορίτες και να διώξουμε τους Ρωμιούς από το νησί. Όσο δεν αλλάζει αυτή η νοοτροπία, η Τουρκία δεν θα προχωρήσει ούτε ένα βήμα μπροστά στην οδό του πολιτισμού».
Τι να πεις και τι να προσθέσεις στα σωστά αυτά λόγια!
Ίσως μόνο αυτό να μπορεί να προστεθεί:
Εάν το πρόβλημα είναι «τα δυο φορτηγά συμμορίτες», δεν είναι ζήτημα, αντιμετωπίζεται εύκολα.
Αλλά εάν το φορτηγό είναι φορτηγό του κράτους και ο συμμορίτης είναι υπάλληλος του κράτους, τότε είναι δύσκολα τα πράγματα.
ronmargulies@btinternet.com
