4 Ιουλίου 2008
Baskın Oran
Το Συμβούλιο της Ευρώπης επικύρωσε στις 27 Ιουνίου την Έκθεση “Gökçeada και Bozcaada”. Και επαναλήφθηκαν και πάλι τα γνωστά. Σηκώθηκε ο H.Koç του CHP και είπε «Αυτά δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτά, και η Ελλάδα πραγματοποιεί καταπίεση στη Δυτική Θράκη». Η B.Keleş του CHP είπε «Οι Ρωμιοί δεν έφυγαν από την καταπίεση αλλά από οικονομικούς λόγους» (H.Köylü, Radikal, 28.06.08). Και το Υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε την τυποποιημένη του ανακοίνωση: «Η έκθεση, βασίζεται σε μία σειρά από προκαταλήψεις για την χώρα μας και παραβλέπει την αρχή της αμοιβαιότητας που έχει εγκαθιδρυθεί στην Λωζάννη».
Δύσκολη δουλειά το να μαθαίνεις
Ο άνθρωπος δεν τα μαθαίνει στην κοιλιά της μάνας του. Κι εγώ, χρόνια πριν, νόμιζα ότι η Λωζάννη είχε φέρει την αμοιβαιότητα, έτσι μας το είχαν μάθει στο σχολειό. Μετά έμαθα (και το έγραψα χίλιες φορές) ότι αυτό, είναι «αμοιβαία υποχρέωση». Γιατί, η αμοιβαιότητα σημαίνει ξεκάθαρα ότι «αν εσύ δώσεις μια στον ομογενή μου, τότε κι εγώ θα κάνω τούμπανο το μάτι του πολίτη μου που είναι δικός σου ομογενής». Γι’αυτό το λόγο έχει απαγορευθεί στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (Σύμβαση του Δικαίου των Συνθηκών, Βιέννη, 1969, ʼρθρο 60/5).
Το CHP απαλάσσεται της δυνατότητας του να μαθαίνει. Αλλά το Υπουργείο Εξωτερικών πρέπει να μάθει. Διότι, «η πληροφορία της οποίας έχει λήξει η ημερομηνία ισχύος» είναι το ίδιο επικίνδυνη όσο και «το φάρμακο που έχει λήξει». Αν το χρησιμοποιήσεις για να αμυνθείς, θα σε εξευτελίσουν. Και ο εξευτελισμός στον διεθνή χώρο, είναι χειρότερος και από το θάνατο για ένα κράτος.
Το λέω ειλικρινά, αντί η Τουρκία να γαβγίζει στο συντάκτη της έκθεσης, θα πρέπει να τον ευχαριστήσει. Για τουλάχιστον δυο λόγους: 1) Δύσκολα βρίσκεις άνθρωπο να σου γράψει τόσο περιεκτική και αντικειμενική έκθεση, 2) Η έκθεση έχει γραφεί πραγματικά με καλή πρόθεση. Επαινεί κάποιες βελτιωτικές κινήσεις της Τουρκίας. Αποδέχεται ότι όλα όσα συνέβησαν έγιναν εξαιτίας της Κύπρου. Και δε λέει και επιπόλαια πράγματα, φέρει συγκεκριμένες προτάσεις που είναι πολύ χρήσιμες για την Τουρκία: Ανοίξτε ένα σχολείο για τα Ρωμιόπαιδα (ήδη η Λωζάννη το διατάσσει αυτό). Επιστρέψτε τις περιουσίες που έχετε κατασχέσει (έτσι κι αλλιώς αν δεν τα δώσεις, το ΕΔΑΔ σε καταδικάζει σε αποζημιώσεις).
Και περιγράφει τον σκοπό του ως εξής: Μία Τουρκία η οποία θα προστατέψει το διττό πολιτισμικό χαρακτήρα των νησιών θα έχει φτιάξει μία βιτρίνα η οποία θα δείχνει ότι έχει ξεπεράσει τα παλαιομοδίτικα εθνικιστικά αντανακλαστικά και ότι εφαρμόζει τις Ευρωπαϊκές αρχές.
Αυτά που ισχύουν στη Λωζάννη
Θα μπορούσα να τελειώσω εδώ. Αλλά το ντέρτι μου δεν είναι να ανανεώσω την πίστη αυτών που σκέφτονται όπως κι εγώ. Αποσκοπώ στο να πληροφορήσω αυτούς που σκέφτονται το αντίθετο. Φερ’ειπείν, έχετε ακούσει ποτέ το 14ο άρθρο της ιδρυτικής συνθήκης μας της Λωζάννης;
«Αι νήσοι Ίμβρος και Τένεδος, παραμένουσαι υπό την τουρκικήν κυριαρχίαν, θα απολαύουν ειδικής διοικητικής οργανώσεως, αποτελουμένης υπό τοπικών στοιχείων και παρεχούσης πάσαν εγγύησιν εις τον αυτόχθονα μη μουσουλμανικόν πληθυσμόν όσον αφορά την τοπικήν αυτοδιοίκησιν και την προστασίαν των ατόμων και των αγαθών. Η τήρησις της τάξεως θα διασφαλίζεται υπό αστυνομίας στρατολογουμένης εκ του αυτόχθονος πληθυσμού, μερίμνη της ως άνω προβλεπομένης τοπικής διοικήσεως και υπό τας διαταγάς αυτής τιθεμένης».
Δηλαδή, τα δύο αυτά νησιά τα οποία, επειδή ο πληθυσμός τους αποτελούνταν από Ρωμιούς επρόκειτο στην αρχή να δοθούν στην Ελλάδα, μετά από τις αντιρρήσεις της ʼγκυρας για λόγους ασφαλείας, δίνονται στην Τουρκία. Αλλά με έναν όρο: Να δοθεί μία ειδική αυτόνομη διοίκηση στον πληθυσμό των Ρωμιών. Αυτή είναι η αιτία της ύπαρξης του 14ου άρθρου.
Δεν εφαρμόσαμε ποτέ το άρθρο 14. Μάλιστα, αρχίσαμε να κάνουμε ακριβώς αυτά που αναφέρονται στην Έκθεση: Ακόμη από το 1927, παραβιάζοντας και τα άρθρα 37 και 40 της Λωζάννης απαγορεύουμε τη Ρωμέϊκη εκπαίδευση (Νόμος 1151, άρθρο 14). Η απαλλοτρίωση των χωραφιών του Ρωμέϊκου πληθυσμού ο οποίος ζούσε αποκλειστικά από την γεωργία και την αλιεία, αρχίζει το 1964. Για ποιο λόγο: 1) Κατασκευή στρατιωτικού αεροδρομίου, 2) Κατασκευή ανοικτής αγροτικής φυλακής, 3) Κατασκευή κρατικού αγροκτήματος. Το ’64 απαγορεύουμε και την αλιεία.
Σε αυτήν την περίπτωση, αυτό που είπε η Birgen Keleş του CHP είναι «μετανάστευση για οικονομικούς λόγους» ή εθνικιστικό ξαλάφρωμα; Χωρικοί ήταν αυτοί οι άνθρωποι. Πειθήνιοι. Επιπλέον, ακόμη και να το θέλουν είναι δύσκολο να ξεριζώσουν τις ρίζες τους. Από το τέλος της δεκαετίας του ’60 αρχίζουν να κατάσχονται και οι Ρωμέϊκες βακουφικές περιουσίες στο νησί εξαιτίας της περίφημης Δήλωσης του 1936. Οι εκκλησίες καταρρέουν πια. Παράλληλα, αυξάνονται και οι «Λευκοί Τούρκοι» έποικοι που τους στέλνουν το ’73 από την Τραπεζούντα, το ’84 από την Σπάρτη, το Βουρδούρι, τα Μούγλα, το 2000 από την Μπίγκα του Τσανάκκαλε. Αλλά το μεγάλο ντέρτι των Ρωμιών είναι οι κατάδικοι της ανοικτής φυλακής που τριγυρνούν ελεύθερα στο νησί και παρενοχλούν πολύ άσχημα αυτούς τους ανθρώπους.
Αυτή η φυλακή επιτέλους έκλεισε το ’91. Κίνηση αβροφροσύνης προς τους Ρωμιούς; Τι αβροφροσύνη βρέ, αφού δεν είχε μείνει κανείς Ρωμιός! Μάλιστα, να σας δείξω την εξέλιξη του πληθυσμού της Ίμροζ για να δείτε (στο μεταξύ και εκείνης το όνομα το αλλάζουμε το 1970 και το κάνουμε Γκιοκτσέαντα): Το 1912: Ρωμιοί 9.357, Μουσουλμάνοι 99 άτομα. Το 1960: Ρωμιοί 5.487, Μουσουλμάνοι 289. Το 1970 αυτοί οι αριθμοί είναι 4.020 και 2.571. Το 1985, 472 και 7.138. Το 1990, 300 Ρωμιοί, 7.200 Μουσουλμάνοι. Σήμερα, το σύνολο των Ρωμιών στα δυο νησιά είναι 275 άνθρωποι. Από το είδος «με το ένα πόδι στον τάφο».
Συμπέρασμα
Αυτή η έκθεση, πραγματι είναι «μάννα εξ ουρανού» για να φτιαχθεί μία «βιτρίνα». Αυτά τα νησιά θα γίνονταν παράδειγμα σ’ όλον τον κόσμο. Και οι Τούρκοι της Δυτικής Θράκης θα έβρισκαν την ησυχία τους.
Αλλά ο συντάκτης της έκθεσης δεν την ξέρει την Τουρκία. Δεν ξέρει ότι αυτή τη στιγμή μας αφανίζει ο εθνικισμός. Κάνει τη σωστή δουλειά σε λάθος εποχή. Κανείς δεν έχει διάθεση να ακούσει.
Τώρα, θα έρθει η έκθεση του Michel Hunault η οποία θα μελετήσει συγκριτικά όλα τα Τουρκοελληνικά μεινοτικά προβλήματα. Ενώ την περιμένουμε, ας μάθουμε πια το εξής: Στα αμοιβαία μειονοτικά προβλήματα, η σωτηρία της μίας πλευράς βασίζεται αποκλειστικά στην σωτηρία και της άλλης πλευράς. Αν δεν δώσουν τα χέρια οι Τούρκοι της Δυτικής Θράκης και οι Ρωμιοί της Ελλάδας αυτές οι δύο μειονότητες δεν πρόκειται να σωθούν.
Ούτε κι αυτές οι δύο χώρες.
